Bizim beş çayı diye bildiğimiz, İngilizlerin Afternoon tea dedikleri meşhuuur öğleden sonra çayı ikramı nasıl bir gelenekmiş? “Bütün dertlerimiz, tasalarımız bitti, tek konumuz İngilizlerin Çay ikramları mı kaldı?” diyenlere, eğleniyoruz işte diyorum, farklı konular beyin hücrelerini tazeliyormuş mirim. Evet,nerede kalmıştık; İngilizlerin çay sunumları:…ne yapsınlar İngilizlerin mutfakları zengin değil, onlar da çaylarının ve çay sunumlarının reklamını yapa yapa bitiremiyorlar.
Adettendir, tarihinden başlayalım;
BEŞ ÇAYININ TARİHİ:
Yıl 1840’lar Bedford Düşesi Anna akşam saat sekiz, dokuz civarlarında olan akşam yemeğini bekleyemiyor, saat dört-beş civarlarında acıkıyor, tereyağ, kek ve çaydan oluşan atıştırmalıklar hazırlatıyor. Bu sosyetik hanımlar arasında yaygınlaşıp sonra da gelenekselleşiyor.
Benim; Afternoon tea’nin (kusura bakmayın arada İngilizcelerini kullanacağım çünkü artık markalaşmış) olmazsa olmaz parçası Scone ile tanışmam İngiltere’nin Güney batısında yeralan Cornwall‘da oldu. Scone bir tür çörek. Doğru yerde yenirse nasıl enfes bir tat (Merak etmeyin yazının sonunda tarif paylaşacağım). Scone’u şöyle bir benzetme ile anlatabilirim. Bizim için anne/anneanne poğaçası ne ise onlar için de scone o anlamda ve değerde. Scone, Cornwall ve komşusu Devon civarında pek meşhur. Bu arada bu iki şirin yer, İngiltere’nin belki en ziyaret edilesi yazlık bölgeleri. Ben yine dağıldım.
İngilizler bu çay seremonilerini nasıl farklılaştırıyor sorusuna yanıtımız;
İNGİLİZ ÇAY İKRAM ÇEŞİTLERİ:
Afternoon Tea: Sandviç, Tatlı, Scone (İngiliz Çöreği) ve Çay.
Cream Tea: Scone, Reçel, Krema (İngiliz Kaymağı Clotted Cream) veya tereyağ, Çay.
High Tea: Et ve tatlı’dan oluşan ve saat 6 civarlarında yenilen ara bir öğün.
Royal Tea: Afternoon Tea’nin Şampanyalı hali
Afternoon tea, genelde çok şık 3 katlı servis tabaklarında ya da tepsilerinde sunulmakta. Tabakların sırası bile önemli. En alt tabakta Sandviç, Orta katta Scone ve En üst katta bisküvi ve tart servis edilmekte. Bu çok katlı servis tepsisinin hemen yanında porselen tatlı tabakları, şık bir demlik, içinde soğuk süt olan sütlük, şekerlik , şeker maşası, limon ve olmazsa olmaz havalı bir çay süzgeci. Buradan da yaprak çay (Loose Leaf Tea) içeceğimizi anlıyabiliyoruz.
Madem bu kadar “özel” bir sunumdan bahsediyoruz, o zaman Afternoon tea masasında dikkat edilmesi gereken görgü kurallarından da bahsedelim ki iyice havaya girelim.
BEŞ ÇAYINDA ADABI MUAŞERET :
- Kumaş peçete ikiye katlanarak dizlere serilir, uzunlamasına. Gerektiğinde hafif vuruşlarla ağız çevresi temizlenir.
- Fincana önce çay, sonra süt konulur. Süt, tercihe göre siyah çayda kullanılır, diğer çaylarda kullanılmaz.
- Fincan, tabağıyla kaldırılır. Ayağa kalkarken tabak elimizde kalkılır.
- Çay içilirken serçe parmak yukarıda bırakılmaz. Nazik olacağım diye kaldırırsanız eyvah yandınız. ?
- Önemli kural; şekeri karıştırırken kaşık daireler çizilerek değil saat 12 yönünden 6’ya, 6’dan 12’ye olacak şekilde dik gidiş gelişlerle karıştırılır.
- Kol dirsekleri masaya dayanmaz.
- Scone önce yanınızdakilere ikram edilir, biz millet olarak bunun tersini aklımızdan bile geçirmeyiz zaten.
Scone katını bu kadar anlatmışken, kısacık diğer katlardan da bahsedeyim. Sandviç katında hafif sandviçler olur, genelde incecik dilimlenip sirkelenmiş salatalık ve somon füme ile hazırlanır. Tatlı katı da kurabiye ve minik pastalardan oluşur. Ben 2 kat para ödemek istiyorum derseniz Şampanyalı Royal tea alternatifini deneyebilirsiniz.
Bu geleneği daha çok yıldönümü kutlamaları, evlilik törenleri öncesi veya özellikle yurtdışından misafirleri geldiğinde uyguluyorlar. Hele yaş almış İngilizler bu geleneği her fırsatta yaşamayı pek bir seviyorlar. Yolunuz bir gün İngiltere’ye düşerse ve seyahatinizi özelleştirmek isterseniz, yapılacaklar listenize bu seremoniyi mutlaka eklemenizi öneririm. Lüks oteller benim tarzım değil diyorsanız ve daha samimi bir ortam tercih ediyorsanız, özellikle Cream Tea için, gideceğiniz şehrin en popüler Tea Room’unu ziyaret edip, şeker mi şeker bir ortamda İngiliz porselenleri eşliğinde çayınızı yudumlayabilirsiniz. ‘Oldu mu şimdi? Seyahat mi edebiliyoruz şu Coronalı günlerde’ diyenler için diyorum ki bize mekan yaratmak zor mu? Vardır evinizde şöyle bir porselen, olmadı bir seramik çay takımı
yayıverin beyaz örtülerinizi. Kaymak bizde alası var, reçel desen çeşit mi ararsın; varsa portakal kabuklusundan olsun. Afiyet ve sağlık olsun diyelim.
SCONE TARİFİ:
Youtube’dan Pınar Hardless hanımın sayfasında ‘Scone Meşhur İngiliz Çöreği tarifi ‘
veya orijinal ülkesinden ‘How To Make Scones | Jamie Oliver’
Ilki gibi son derece güzel bilgilendirici bir yazı.Kalemine saglik Isik.Adamlar mutfak konusunda çok talihsiz mi diyeyim beceriksiz mi diyeyim bir millet.Halbuki dünyanın her yanında somurmedikleri ülke kalmamış hiç mi bu ülkelerden bir zenginlik olusturamamislar.
Snopluklarindan buna yeltenmemişlerdir.Caya süt koyan millettin yemek kültürü de bunca olur.Tereyagli bisküvi ve tatli çörekleri güzeldir ama.
Öncelikle çok çok teşekkürler Cem. Geri bildirim almak gerçekten pek mutlu ediyor insanı. Mesela yorumundan sonra hemen kafamda yeni bir yazma konusu ışığı yandı. İngilteredeki mutfaklar mesela. Evet haklısın mutfaklarını geliştirmemişler veya geliştirememişler gibi gözüküyor ancak bu yoksunluk onlara çok farklı ülkelerin mutfaklarının restaurantlarına hak tanıma alternatifini doğurtmuş sanki. Hala mutfakları Türk mutfağına göre çok çok geri de olsa da belki bilmediğimiz tadları vardır, dedim ya ben bunu bir yazıda işleyeyim. Tereyağlı bisküvi konusunda çok hem fikirim, bizim un kurabiyesini de pek andırır.
Valla ben cay sunumlarina bayiliyorum. 3 katli tabaklardaki guzellik porselen cay takimlarinin şölen hali , (her ne kadar cay benim icin cam bardak demekse de) hele hele masa ortulerinin kolali durusu ya peceteler muthis. Tadindan cok estetik goruntuye hayranim. İyice herhangi bir otelin salonunda herkes mutlaka denemeli derim. Londra?
Rozita hanım; ne içten ifade etmişsiniz. Estetik görüntü, yediğini içtiğini de lezzetlendiren bir şey değil mi? Katkınız için çok teşekkür ederiz.
Okuyunca çok mutlu oldum. Azıcık anılara yolculuk ettirdi bu yazı beni. Konuğu olduğumuz dostlarımızın önerisiyle Dorchester’de Royal Tea deneyimimiz olmuştu. Ama keşke daha önce böyle detaylı bir yazı okusaymışım, ki o zaman kesinlikle Cream Tea yi tercih ederdim. Hele yazının sonundaki scone tarifi. En kısa sürede bu scone çöreğini deneyeceğim. Teşekkürler 🙂
Ben de bu güzel yorumu aldığıma çok mutlu oldum Belgin. Hele anılara yolculuğa bir nebze katkım oldu ise müthiş sevindim. Çok teşekkür ediyorum.
Isikcim
yazini okuduktam sonra Cornwall gidip scone yemek sart oldu,ne guzel bir yazi ,kalemine saglik??
Ne güzel fikir
Şimdiden aklıma düştü Müge’cim. Bir de med ceziri seyrederiz gitmişken 🙂