Evet, bugün günlerden Eurovision.

Müzik, görsellik, şov ve kültür sevenlerin yılda 1 kez buluştukları muhteşem platform. Bugüne özel, Eurovision şarkı yarışmasına özel bazı bilgileri Eurovision sevenler ile paylaşmak istedim.

Avrupa Yayın Birliği üyesi olan ülkelerin katılabildiği yarışma, izlenme oranı en fazla olan uluslararası etkinlik. Her yıl 100 ila 600 Milyon arası kişinin bu yarışmayı takip ettiği bilinmekte. Ayrıca yarışma Avrupa dışında 5 kıta’da daha gösterilmekte. Peki nasıl çıktı bu yarışma fikri? İtalya’nın meşhur San Remo müzik festivali ilham olmuş Eurovision’a. Hemen hatırlatayım. Eurovision yetkililerinin açıklaması, yarışmanın Amerika versiyonunun da hazır olduğu ve yakında 50 eyaletin katılımı ile ilk defa düzenleneceği yönünde. Kim bilir? Belki Eurovision severler olarak orayı da takip ederiz artık.

İlk, 1956 yılında gerçekleştirilen yarışma, bugüne kadar non-stop devam edecekmiş ki, araya Pandemi girmiş ve ne yazık ki yarışmayı da virüs’lemiş. Yani yaşı 65 olan etkinliğin 64.’sü bugün Hollanda’nın Rotterdam şehrinde yapılacak.

Arada yeri gelmişken hemen ilk ilginç bilgiyi vereyim. Bugünkü ev sahibi Hollanda, ilk birinciliğini 1975 yılında Teach-In grubunun seslendirdiği ‘Ding a Dong’ şarkısı ile elde etmişti. Aradan tam 44 yıl geçtikten sonra, 2019 yılında ‘Arcade’ ile bir kez daha bu başarıyı ve mutluluğu yaşadılar. 1974, Türkiye’nin ‘hımmm….bu etkinlik güzelmiş, biz de katılalım’ diye karar aldığı yıl. 1975, Türkiye’nin ilk katıldığı ve her ne kadar sonuncu olsa da hepimizin hafızlarına güzel ve romantik bir şarkı olarak kazınan Semiha Yankı’nın ‘Seninle Bir Dakika’ parçasının seslendirildiği yıl.

1960’lara kadar, herhalde yeniden toparlanmaya çalışan ülkelerin ruh hallerinden olacak, bugün, bizlerin dinlemekte bile zorlandığı ölçüde yavaş parçalar katılmış yarışmaya. Ama öyle böyle yavaş değil… Neyse, sonradan demişler ki ‘Cenazede miyiz arkadaşlar?’ ve başlamışlar hareketli şarkılar yapmaya. 1969’daki yarışmada birincinin kim olacağına bir türlü karar verememişler ve 4 birinci birden çıkmış. Eurovision tarihinde bu olay, tek. Kazananlar ise, Birleşik Krallık, İspanya, Fransa ve Hollanda. Peki, bir sonraki yarışmayı kim düzenleyecek? Bakmışlar Hollanda dışında diğerleri daha önce ev sahipliği yapmışlar, Hollanda’ya vermişler ev sahipliğini.

Dedik ya şarkılar coşmaya başladı bir kere….Hele bir 1978 yılı var ki, neredeyse katılan bütün şarkıların hemen hepsi günümüzde halen gayet iyi bilinen ve sevilen şarkılar. Sanırım yaşı ellilerde olanları bu sevdaya ilk kaptıran bu 1978.

Yarışmanın demirbaşları, her yıl etkinliğe en fazla finansal katkıyı yapan ve Big 5 diye anılan 5 Avrupa ülkesi. Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, İspanya ve İtalya bu nedenle her yıl yarışmaya otomatikman katılıyor. Tuhaf bir not, Birleşik Krallık için matbu olmuş bir ‘Nobody likes UK’ diye bir algı var, İngilizlerin kendileri de bunu dile getiriyor. Herhalde snob’luklarından olsa gerek. Ama kıssadan hisse, bunu hiç gurur meselesi yapmayıp her yıl kararlı bir şekilde katılmaya ve Finansal desteğe devam ediyorlar.

Yarışmanın disiplini gereği hiçbir şarkı 3 dakikayı geçemiyor. Geçerse kırpılmış versiyonunu izliyoruz. Yarışmacı her parça mutlaka özgün olmak zorunda. Hem melodi ve söz hem de enstrümantasyon olarak. Peki, bizler neden bazı şarkıları hep bazı şarkılara benzetiyoruz? Çünkü bir notayı bile değiştirip sunsanız özgün kabul ediliyor, ama halk jürisi yutar mı bunu? Yapan buluyor kendisini listenin dibinde.

Yarışmaya 16 yaşından küçüklerin katılması yasak. Ama bu ancak 2003 yılında devreye alınan ‘Junior Eurovision Song Contest’ ile gerçek anlamda sağlanabilmiş. Zira 1986 yılındaki yarışmayı, Belçika adına katılan Sandra Kim henüz 13 yaşında iken kazanmış. Ayrıca 1989 yılındaki yarışmada Fransa’dan Nathalie Pâque ve İsrail’den Gili & Galit‘in içindeki Gili olmak üzere iki tane daha 16 yaşın altında şarkıcı varmış. Herhalde baktılar ki işin içinden çıkamıyorlar, kurmuşlar Eurovision gençlik versiyonunu. Bugünkü yarışmada bile bazı ülkelerin temsilcileri bu gençlik versiyonundaki tecrübeleri ile yarışmaya katılıyorlar. Yunanistan, İsrail ve Malta’nın solistlerinde olduğu gibi.

Yarışma’nın bir de Küresel Isınma ile analojik bağlantısı olduğuna inanıyorum ben. Zira bugüne kadar yapılan yarışmaların en eskisinden günümüze kadar olanlarının 15’i mart ayında, 13’ü nisan ayında ve 37’si mayıs ayında gerçekleştirilmiş. Yani devamlı ilkbahar coşkusunu arttırmak amaçlı bahar ayları seçilmiş. İleriye dönük tahminim, bir 10-15 yıl sonra yarışmaların haziran ayında yapılması muhtemel.

Halk tarafından beğenilen şarkılar açısından bakıldığında top yıllar 70’lerin sonları ve 80’lerin ortaları. Her yıl heyecanlı bir bekleyiş. Birçok ülke için Milli Dava. Biz Türkiye olarak sadece bizde Milli dava sanırdık ama meğer hemen hemen her ülke için öyle imiş. Ref: Şu sıralar Netflix’de oynayan ‘ESC: The Story of Fire Saga’ filmi. Ülkeler arası rekabet her zaman çekici. Ama bugünkü Eurovision’a olan ilginin az olmasının en büyük nedeni bence 1990’lı yıllardaki beğenilen şarkıların çok az olduğu yarışmalar. 90’lı yılların başındaki Sovyetler Birliğinin parçalanması ve sonrasında oluşan irili ufaklı birçok devletin oluşumu, bunların bir yandan hayatta kalma savaşları, bir yandan da dünyaca tanınma istekleri, yarışmada katılımcı sayısından şarkıların tarzlarına, teknolojik değişikliklerden yarışma kurallarına kadar birçok şeyi değiştirdi. Sonuçta bugün için Eurovision’ı seven tam seviyor, terk edenlerin ise geri dönüşü pek de kolay olmuyor.

Dönelim yine istatistiklere. Yarışmayı artarda 2 defa kazanan 3 ülke var. İspanya 1968 ve 1969, Lüksemburg 1972 ve 1973, İsrail 1978 ve 1979. İsrail, 1980’de ev sahipliği yapmalıydı ancak gerek finansal problemler gerekse de yarışma tarihinin önemli bir bayramlarına denk gelmesi nedenleriyle ev sahipliğini yapmadı ve yarışma Hollanda’nın The Hague (Den Haag) şehrine alındı. Türkiye bu yarışmadan politik sebeplerle çekildi. Eğer katılsaydı, Maria Rita Epik & 21. Peron’un seslendirdiği “Seviyorum” şarkısı Türkiye’yi temsil edecekti. Türkiye’nin katılımı demişken hemen özel bilgileri de verelim. İlk katılım 1975’te Semiha Yankı ile demiştik. 1976 ve 1977 pas geçildi. 1978’te ikinci defa yarışmaya katıldık. 1979’u da pas geçtikten sonra katılım rutin hale gelmeye başladı ve en son 2012 yılında Can Bonomo, ‘Love Me Back’ ile Türkiye’ye 7.liği kazandırdı. Arada bir istisna, 1993 yarışmasında son 5’e kalan ülkeler 1994 finaline katılamadığından Türkiye 1994‘te Eurovision ŞarkıYarışması‘nda yine yer alamadı. En iyi sonucumuz, 2003 yılında Sertab Erener ile ‘Everyway That I can’, en beğenilen şarkılarımız ise Athena ile ‘For Real’ ve Manga ile ‘We Could Be The Same’. 1975, 1983 ve 1987 ne yazık ki sonuncu olduğumuz yıllar. 2011 ise yarı finalden finale çıkamadığımız tek yıl.

Eurovision şarkı yarışması ile ünlenen sanatçılarımız SemihaYankı, AyşegülAldinç, CandanErçetin, Arzu Ece, DemetSağıroğlu, İzel, ReyhanKaraca, ŞebnemPaker, Tuba Önal ve Can Bonomo olurken, yarışmalarda ülkemizi temsil eden ünlülerimiz ise Nilüfer, AjdaPekkan, Neco, Çetin Alp, maNga, MFÖ, SeyyalTaner, Sibel Tüzün, Kenan Doğulu, Kayahan, MorveÖtesi, Hadise, ve YüksekSadakat olmuştur.

Yarışmanın ünlü yaptığı yabancı şarkıcılar ve gruplara örnek olarak da Dominico Modugno, Julio Iglesias, Celine Dion, ABBA, ve Bucks Fizz verilebilir

Yarışmayı en fazla kazanan (7) ve bunlardan 3 defasını üst üste kazanan tek ülke İrlanda. İrlanda’nın Lale Devri 1992-1996 arası. Sonrasında herhalde Johnny Logan yaşlanmış olacak ki bugüne kadar hiçbir başarısı yok. Bu yıl da yarı finalde elendiler.

Yıllara göre katılımcı ülkelere bakarsak, 1956’daki ilk yarışmada sadece 7 ülke yarışırken, 1980’lerin sonlarında bu sayı 20 ülkeye çıkmış. 1993’te Doğu Avrupa’da Komünizm’in çökmesi ile günümüze kadar katılımcı ülke sayısı 42’ye kadar artmıştır. Tabi katılımcı sayısı artınca 2004’te ilk kez 1 yarı finalli sistem, 2008’den itibaren de 2 yarı finalli sistem uygulamaya konulmuş.

Bugün, 22 Mayıs 2021 Cumartesi TSİ ile 22.00’da 64. Eurovision Şarkı Yarışması bizleri bekliyor. Yarı finalleri geçen 20 parçaya, Big 5 ve ev sahibinin de eklenmesi ile toplamda 26 şarkı bu yılın birincisini belirlemek için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışacaklar.

Her ülke, her şarkıcı ve topluluk övgülerin en büyüklerinden birini hak ediyorlar. Düşünsenize, ait olduğunuz ülkeyi en iyi şekilde temsil etmenin sorumluluğu ve baskısı ile sahneye çıkıyorsunuz ve daha milyonlarcası sizi canlı izliyor. Bir hata yapar mıyım?, bir aksilik olur mu? Komik duruma düşer miyim? gibi endişelere hiç girmiyorum bile. Onca prova, saatlerce emek. Hepsinin yolu açık olsun.

Bugünkü yarışmayı, 2010 yılından beri devrede olan Eurovision YouTube kanalından izleyebilirsiniz (Sahte olanlara dikkat). Ayrıca Elliyiz.com sitesinde ve Spotify’da ‘Elliyiz.com Best of Eurovision’ adıyla yayınlamış olan, bugüne kadar birincilik kazanmış tüm şarkılarla birlikte günümüze kadar hit olmuş olanlarından hazırlamış olduğum 130 şarkılık albümü de dinleyebilirsiniz.

Sevgiyle ve müzikle kalın…….