Değerli dostlarım yazımın başlığını okuduğunuzda muhtemelen kendinizi sihirli lambadan çıkan Cin’in karşısında üç dilek dilemeye hazırlanan Alaattin gibi hissettiniz. Ancak, çok istesem de, sizlerin üç dileğini gerçekleştirebilecek masalsı yeteneklerim ne yazık ki yok ☹
Onun yerine size bugün, ABD’li psikolog David McClelland tarafından 1960’larda ortaya konulan ve “İhtiyaçlar Kuramı-Theory of Needs” veya “Üç İhtiyaç Kuramı- Three Needs Theory”olarak da anılan motivasyon kuramından bahsetmek istiyorum. Kurama göre bu üç ihtiyaç “başarı-achievement”, “ilişki-affiliation” ve “güç-power” olarak tanımlanıyor.
Öncelikle “motivasyon” sözcüğünün Latince “movere” yani hareket kökünden geldiğini hatırlamakta fayda olduğunu düşünüyorum. McClelland bir anlamda, insanları harekete geçirmede bu ihtiyaçlarının önemli derecede etkili olduğunu düşünüyor. Buradaki ilişki terimi de kafanızı karıştırmasın, İngilizce’de “affiliation” sözcüğü ilişki, üyelik, bağlanma gibi anlamlar içeriyor.
Yani, McClelland’a göre, bizi bir şeyi yapmak konusunda motive eden “harekete geçiren” ihtiyaç, bunun sonucunda elde edeceğimiz başarı olabilir. İçinde yaşadığımız dünyada maddiyat çok önemli olsa da bu ödülün ekonomik olması gerekmiyor. O şeyi başardığımızı bilmek bile başarı ihtiyacımızı karşılıyor. Evimizdeki bozuk bir cihazı tamir etmek, güzel bir yemek yapmak gibi. Tabi bir de bu başarımız çevremiz tarafından da takdir edilirse o zaman daha da keyifleniyoruz.
Türkçe’ye ilişki olarak çevirdiğimiz, bizi harekete geçiren ikinci ihtiyaç ise bir anlamda bizim sosyalleşmemizi sağlıyor; başkaları ile birlikte güzel ortamlarda olmak, sıcak sohbetler, dostluk, komşuluk v.b.
İnsanları harekete geçiren bir diğer ihtiyaç ise güç elde etmek. Diğer kişiler üzerinde bir otorite kurmak, başkalarının kararlarını kendisinin istekleri doğrultusunda değiştirmesini sağlamak bazı insanların harekete geçmesi konusunda etkili olabiliyor.
Şimdi sanırım şu soru aklınıza geliyor: İnsanda bu üç ihtiyaç da var olamaz mı? Cevabımız evet. Her insanın başarı, ilişki ve güç ihtiyaçları değişen oranlarda olabilir. Yani bir kişi başarılı olmayı en üst ihtiyacı olarak tanımlarken, ilişki ve güç ihtiyaçlarını bunun ardında sıralayabilir. Peki o zaman ikinci soru: Bir insanın bu üç ihtiyacının sıralaması zaman içinde değişir mi? Bu soruya da bir evet cevabı verebiliriz, evet insanların ihtiyaçlarının sıralaması zamana göre yer değiştirebilir. Yani bir dönem başarı ihtiyacı daha baskınken daha sonra ilişki ihtiyacı öne çıkabilir.
Şimdi bir düşünün bakalım, bugün için en büyük ihtiyacınız BAŞARI MI? İYİ İLİŞKİLER KURMAK MI? YOKSA GÜÇ ELDE ETMEK Mİ?
Kaynak:
https://www.managementstudyhq.com/mcclellands-theory-of-needs-power-achievement-and-affiliation.html Erişim Tarihi 04 Aralık 2021.
Savaş Mutlu
Hemen şapkamızı önümüze alıp düşünmemize sebep olan bir yazı olmuş.
Herkesin cevabı başka başka olsa da benim cevabım iyi ilişkiler olacak. Iyi ilişkiler başarıya götürüyor zaten , ya da başardığını iyi ilişkiler sayesinde görüp hissediyorsun,paylasabilince, başarıyı hissedebiliyorsun. Iyi ilişkiler aynı zamanda gücün kendisi sanki…kaleminize sağlık
Işık Hanım, değerli yorumunuz ve katkınız için teşekkürler. Pandemi döneminin izolasyon etkisi ile ben de iyi ilişkilere olan ihtiyacın eskisinden daha fazla olduğunu düşünüyorum. Ama tabi ki başarı ve onun sonucu olan dopamin bir çok kişi için her dönemin vazgeçilmezi. Saygılarımla.